Prei – De Groene Alleskunner uit de Nederlandse Keuken

Of je nu een simpele groentesoep maakt, een hartige taart bakt of een stamppot op tafel zet – de kans is groot dat er prei in zit. Prei is namelijk een echte keukenklassieker: smaakvol, gezond, betaalbaar en veelzijdig. Toch krijgt deze groente niet altijd de waardering die hij verdient. Tijd dus voor een ode aan prei – met alles wat je moet weten over zijn herkomst, gebruik, voedingswaarde en zelfs hoe je hem zelf kunt kweken!

Wat is prei?

Prei (Allium ampeloprasum var. porrum) is een plant uit de lookfamilie (net als ui, knoflook, bieslook en sjalot) en wordt vooral gegeten om zijn lange, wit-groene stengels. In tegenstelling tot uien vormt prei geen bol, maar ontwikkelt hij zich tot een lange, cilindervormige groente die zowel rauw als gekookt gegeten kan worden.

Het eetbare deel bestaat uit het witte onderste gedeelte (de “schacht”) en het lichtgroene bovenste deel. De donkergroene bladeren worden vaak als afval beschouwd, maar zijn ook prima bruikbaar in bijvoorbeeld bouillons of om smaak toe te voegen aan soepen.

Een groente met geschiedenis

Prei is al duizenden jaren een geliefde groente. De oude Egyptenaren en Romeinen verbouwden hem al, en ook in de Middeleeuwen was prei een vaste waarde in Europese moestuinen. In Wales is prei zelfs een nationaal symbool: op 1 maart dragen de Welsh traditioneel een prei op hun hoed om Sint David, hun patroonheilige, te eren.

Tot op de dag van vandaag is prei in veel keukens een basisgroente – vooral in Nederland, België, Frankrijk en Groot-Brittannië.

Smaak en structuur

Prei heeft een zachte, milde smaak die doet denken aan ui, maar dan minder scherp en meer aards. Jonge prei is iets zoeter en frisser, terwijl winterprei vaak wat steviger en krachtiger van smaak is. Gekookt of gestoofd wordt prei zacht en romig, maar ook rauw kan hij verrassend lekker zijn – mits je jonge, dunne prei gebruikt.

Prei in de keuken: oneindige mogelijkheden

Prei is een van de meest veelzijdige groenten die er zijn. Enkele heerlijke toepassingen:

Soepen

Denk aan preisoep met aardappel en room (vichyssoise), of een heldere groentesoep met gesneden prei voor smaak en kleur.

Stoofschotels en stamppot

Prei geeft stamppotten een heerlijke kruidige toets, zeker in combinatie met spekjes, mosterd of kaas.

Quiche en hartige taarten

Prei laat zich goed combineren met ei, kaas en bladerdeeg. Voeg champignons, ham of geitenkaas toe voor variatie.

Roerbakgerechten en curry’s

In Aziatische gerechten geeft prei een zachte, licht zoete smaak. Snijd hem in ringen en roerbak kort mee.

Oven- en grillgerechten

Halveer dikke preien in de lengte, besprenkel met olie, en rooster of grill ze tot ze zacht en gekaramelliseerd zijn. Serveer als bijgerecht met Parmezaan of tahinsaus.

Rauw in salades

Fijn gesneden jonge prei geeft een pittige kick aan aardappelsalades, eiergerechten of spreads.

Gezondheidsvoordelen van prei

Prei is niet alleen lekker, maar ook erg gezond. Deze groente zit boordevol voedingsstoffen en draagt bij aan een evenwichtige voeding.

Laag in calorieën

Met slechts 25-35 kcal per 100 gram is prei perfect voor wie gezond en licht wil eten.

Rijk aan vezels

Vezels ondersteunen een goede spijsvertering, darmgezondheid en zorgen voor een verzadigd gevoel.

Bron van vitaminen en mineralen

Prei bevat vitamine A (goed voor ogen en huid), C (weerstand), K (bloedstolling) en foliumzuur (celgroei en zwangerschap). Daarnaast levert hij kalium, ijzer en mangaan.

Antioxidanten

Prei bevat antioxidanten zoals kaempferol, die ontstekingsremmend werken en beschermen tegen celveroudering.

Prebiotische werking

Prei bevat inuline, een prebiotische vezel die de groei van goede darmbacteriën stimuleert – goed voor je darmflora en je immuunsysteem.

Zelf prei kweken

Prei is een ideale groente voor de moestuin, ook voor beginners. Hij heeft wat tijd nodig, maar levert veel op.

Zaaien en planten

Zaaien binnen: februari-maart
Zaaien buiten: vanaf april
Uitplanten: mei-juni (wanneer plantjes potlooddik zijn)

Maak een geultje in de grond van zo’n 15 cm diep en zet daar de plantjes in. Zo groeien ze mooi lang wit op.

Bodem en standplaats

Prei houdt van voedzame, luchtige grond en een zonnige plek.
Regelmatig water en af en toe bijmesten bevordert de groei.

Oogsten

Zomerprei: vanaf juli
Winterprei: tot in maart te oogsten – zelfs bij lichte vorst!

Tip: winterprei is beter bestand tegen kou, maar groeit trager dan zomerprei.

Bewaren en schoonmaken

Koelkast: Prei blijft 1–2 weken goed in de groentelade.
Invriezen: In stukjes snijden, kort blancheren (2-3 min) en invriezen.
Schoonmaken: Snijd de onderkant en het donkergroene blad weg. Snijd de prei in de lengte open en spoel goed uit – er kan zand tussen de bladeren zitten.

Recept: Romige preisoep met aardappel en bieslook

Ingrediënten (voor 4 personen):

2 preien
2 vastkokende aardappels
1 ui
1 teen knoflook
750 ml groentebouillon
100 ml kookroom of plantaardige room
1 el boter of olie
Peper, zout en verse bieslook

Bereiding:

Snijd de prei in ringen, was goed en laat uitlekken. Snipper de ui en hak de knoflook fijn.
Verhit de boter en fruit de ui en knoflook glazig.
Voeg de prei toe en bak 5 minuten mee.
Voeg de geschilde en in blokjes gesneden aardappel toe, samen met de bouillon.
Laat 20 minuten zachtjes koken.
Pureer de soep met een staafmixer. Voeg de room toe en breng op smaak met peper en zout.
Serveer met gehakte bieslook en eventueel knapperige croutons.

Tot slot

Prei is veel meer dan een basisgroente. Het is een smaakmaker, een gezondheidsbooster én een keukenheld die je in vrijwel elk gerecht kunt verwerken. Of je hem nu roerbakt, grilt, pureert of gewoon rauw serveert – prei is altijd een goed idee.

Dus geef deze groene krachtpatser een ereplaats in je keuken én in je moestuin. Je zult er geen spijt van krijgen!